Loonkloof tussen man en vrouw: een stukje geschiedenis uit Oost-Groningen
Chris Ittmann
De loonkloof tussen mannen en vrouwen
De afgelopen week stonden de kranten er vol mee: ‘ongelijke beloning vrouwelijke medewerker kost Wehkamp 113.000 euro.’ Mirjam Admiraal werkte sinds 2019 als jurist bij de Wehkamp, toen een aantal maanden later een jongere en minder ervaren mannelijke collega werd aangenomen voor dezelfde functie. Wat bleek? Deze nieuwe collega zou 1000,- per maand meer aan salaris ontvangen. Toen zij verhaal ging halen bij haar leidinggevende kreeg zij nul op het rekest. Haar ontslag volgde en Mirjam besloot juridische stappen te ondernemen. De eerste rechtszaak verloor ze en ze was dan ook standvastig om in hoger beroep te gaan. Dit was echter niet meer nodig omdat Wehkamp besloot een schikking aan te bieden.
Ongelijke betaling tussen mannen en vrouwen komt nog steeds veelvoudig voor. In Europa krijgen vrouwen gemiddeld dertien procent minder betaald dan mannen in een gelijke functie. Dit heeft de Europese Commissie doen besluiten om 15 november uit te roepen als EU’s Equal Pay Day. Op deze manier proberen zij aandacht en bewustzijn te creëren voor dit probleem. Als wij deze cijfers doortrekken naar Nederland kan er gesteld worden dat vrouwen tot 300.000 euro minder verdienen in hun leven dan wanneer zij man waren geweest. Dit zijn cijfers waarvan wij echt kunnen stellen dat er nog behoorlijk wat werk aan de winkel is.
Oost-Groningse vrouwen in staking
Dit vonden dertig vrouwen eind jaren zestig in het Groningse Nieuwe-Pekela ook. Zij deden destijds het ondenkbare: ze organiseerden de eerste wilde vrouwenstaking van Nederland. Hoewel het beeld van Oost-Groningen vaak is dat er veel werkloosheid en ellende heerste, was dat eind jaren zestig zeker niet het geval. De omgeving kende veel bedrijvigheid wat er ook voor zorgde dat ook de vrouwen veelvuldig aan het werk gingen in de fabrieken en de agrarische sector. Vrouwen voelden zich wat dat betreft gelijkwaardig aan de man, iets dat zeer bijzonder was in die tijd.
Dertig vrouwen waren werkzaam bij de Sigarenfabriek Champ Clark. Toen Grietje, later een van de stakingleidsters, hoorde dat haar mannelijke collega’s 10 gulden (per week) loonsverhoging hadden gekregen en dat dit niet voor de dames gold, ging zij furieus naar haar vrouwelijke collega’s om dit nieuws te brengen. Na het weekend besloten de dames verhaal te halen bij de directie, dit deden zij tot twee keer toe. Omdat dit verzoek beide keren werd afgewezen besloten zij zich te wenden tot Fre Meis, hij was op dat moment een toonaangevend lid van de Communistische Partij en gaf de dames tips over onderhandelen en staken. Na een laatste gesprek met de directie besloten de dames dan ook het werk neer te leggen. Het argument van de fabriek was dat de mannen ‘zwaarder werk’ zouden verrichten. Toch bleek de strategie van staken succesvol: de vrouwen kregen hun loonsverhoging van 10 gulden. Maar er was meer: door hun staking kwam ook boven water dat Champ Clark zich ook niet aan de CAO had gehouden. Dit zorgde ervoor dat zowel de mannen als de vrouwen 58 gulden per week gingen verdienen.
Twee jaar later ging de fabriek failliet. De directie gaf de loonsverhoging van de vrouwen hiervan de schuld. De sigarenmeisjes wisten dat het met iets anders te maken had: het bedrijf was niet met de tijd meegegaan. De principiële slag werd door de vrouwen van Nieuwe Pekela gewonnen, helaas is de loonkloof nog steeds zichtbaar. Gelukkig zijn er mensen zoals Mirjam en instanties zoals de Europese Commissie die zich inzetten voor het verbeteren van de arbeidspositie en gelijkheid van de vrouw.
*De foto is een Knipsel uit het plakboek van stakingleidster Lena Smits. Te raadplegen via: Atria – Kennisinstituut voor emancipatie en vrouwengeschiedenis