Digital exploring China 2019 - Focus, massa en kassa

China. Het is groot en er wonen veel mensen (bijna 1,4 miljard). Dat weten we allemaal wel. Ook dat het daar hard gaat met de economie. Het doel voor de economische groei voor 2019 is 6%. Dit is zeer hoog vergeleken met Europa maar de laagste groei voor China in de afgelopen dertig jaar. Ter vergelijking: Nederland verwacht 2,5% groei en Duitsland 1%. En er zitten best een paar grote bedrijven. Zoals de 2 grootste banken van de wereld. Probeer je voor te stellen wat het doet met een land als je de twee grootste banken van de wereld bezit want het zijn 100% staatsbedrijven.

Tijdens mijn studie Bedrijfskunde aan de RUG kon ik een half jaar met behulp van een Erasmus beurs studeren in Stockholm. En daar kon je vakken volgen over de Chinese economie, cultuur en vooral ook de business cultuur. Razend interessant maar nog nooit het land bezocht. En deze kans kwam nu op m'n pad dus op naar China! Een week lang een 'deep dive' in de Chinese economie met bezoeken aan onder andere TenCent (WeChat), Alibaba, Geely, ICBC (grootste bank van de wereld), Huawei en JD logistics.

Wat leer je daar nou van? Nou veel. Want het gaat zo ongelooflijk hard daar dat we daar veel van kunnen en moeten leren. In deze blog mijn top 10 van indrukken:
1. De social media platformen zoals WeChat zijn zo veel meer dan Facebook, Instagram of wat dan ook in onze westerse wereld. Het zijn platformen waarmee je je hele leven kan organiseren. Van het bestellen van eten, het laten bezorgen van wat dan ook, het afsluiten van verzekeringen, het reizen met de trein of subway, betalen via QR code van werkelijk alles. De kleinste foodshops en zelfs zwervers hebben een mobiel met een eigen persoonlijke QR code van WeChat waardoor je alles met je mobiel kan betalen. 
GEMAK staat hierin voorop. Alles draait om convenience en de Chinese consument is daarin veeleisend. Als een ander platform net een nieuw snufje heeft stappen er binnen no time miljoenen chinezen over. Resultaat? Bizar tempo van innovatie en concurrentie tussen de verschillende bedrijven. De chinezen zijn extreem "adaptive". Alles wat nieuw is willen ze als eerste hebben. Uiteraard zijn er ook in Nederland "fast movers" onder de consumenten maar geen miljoenen dus niet te vergelijken.

2. Protect en project. Laten zien wat je hebt en beschermen wat je hebt. Ze beschermen hun economie door het relatief lastig te maken voor buitenlandse bedrijven om zich er te vestigen. Je moet sowieso een partnership aangaan met een Chinese partij om iets te kunnen doen. En showen wat je hebt. Kleren, auto's, voor 1600 euro aan crèmes kopen op Schiphol. "Cash is king" en massa is kassa.

3. De schimmel-theorie. Hoe organiseer je bedrijven met 180.000 medewerkers? Een theorie is de zogenaamde schimmeltheorie. En dat betekent dat het ongelooflijk hard groeit, het behoorlijk ongeorganiseerd is (teams doen zonder dat ze het van elkaar weten exact hetzelfde), er lijkt tussen teams heel weinig afstemming te zijn. Tegelijkertijd zijn er per team ontzettende helder doelen en KPI's. Haalt een team dat niet dan snijden ze het er weer af of verplaatsen ze mensen. En de andere teams groeien lekker hard door. Net als bij schimmel dus; als je daar een gedeelte af haalt gaat het ook niet dood; de rest kan altijd door blijven groeien. Waarschijnlijk is het bewust ongeorganiseerd. Een soort  paardenrennen: je laat een paar teams hetzelfde doen en kijkt wie als eerst over de finish komt.

4. Privacy is iets van ons. Niet van de Chinezen. Naming en shaming op lantaarnpalen met foto's als je door rood loopt bijvoorbeeld. Als je het land binnen gaat wordt er een foto van je gezicht genomen (waarna ze je daarna overal kunnen herkennen met gezichtsherkenning. Alhoewel dit nog een stuk beter werkt bij Chinezen dan bij blanke mensen. Daar hebben ze nog iets meer data voor nodig voordat dit goed werkt) en je geeft je vingerafdrukken af. Verder hangen er overal camera's waardoor je je wel veilig voelt maar tegen welke prijs? Je kan in ieder geval in de grote steden echt niets ongezien doen want op elke hoek hangen meerdere camera's. Wat overigens wel maakt dat ik me heel veilig voelde 's avonds op straat. Mogelijk onterecht maar het was wel zo.
Maar het heeft zeker wel een zelfregulerend vermogen. AliPay en Alibaba rate mensen om te bepalen of ze rood mogen staan. Dat gaat nu onder andere op basis van betalingsgedrag, je functie en opleidingsniveau. Bij AliPay was dit eerst ook op basis van de "vrienden" die je hebt op social media. Daar was toch wel weerstand op en is er nu weer afgehaald. Maar het is wel transparant. Dit systeem is voor iedereen in te zien; iedereen weet z'n eigen rating. Met wel flinke consequenties; als je rating te laag is kom je bijvoorbeeld niet meer de trein, subway of vliegtuig in. Dus het legt je directe beperkingen op om jezelf te verplaatsen. Maar hoe zit dat nou bij ons? Bij ons kan je een BKR registratie hebben zonder dat je het überhaupt weet of een seintje krijgt. Kom je dan pas achter als je een hypotheek nodig hebt. Dus wat heb je liever? Alles open of achter de schermen registraties zoals bij BKR?

5. Relatief een hoog percentage van de omzet wordt geïnvesteerd in R&D. Bij Huawei circa 15% van de omzet en 80.000 van de circa 180.000 medewerkers. En er wordt breed geïnvesteerd met wel heel duidelijke doelen (mogelijk bedacht door de flink aanwezige overheid) waarbij ze voor lief nemen dat een heel gedeelte ook niet de wereld zal veranderen. Maar ze weten ook dat als ze er zo veel in investeren het altijd wel raak is. Soort van zeer succesvol schieten met hagel? En wat ze heel slim doen in hun innovaties is dat er altijd oude menselijke emoties achter de software zitten. Een perfect platform qua techniek maakt nog niet dat je keihard kan schalen. Wel als het blijkbaar oeroude emoties oproept. De hardst groeiende app in China is er een waarmee je in groepen via social media spullen kunt kopen waarbij je extra korting krijgt als je met meer mensen bent en waar je onder tijdsdruk met deadlines met flinke korting dingen kan kopen. De opnieuw uitgevonden online "Tupperware parties" zeg maar.

6. Ze zijn koningen in "reversed engineering". Of beter gezegd: jatten wat je jatten kan en dan een dun laagje verbetering/innovatie er overheen. Ze halen letterlijk iPhone's uit elkaar om van te leren en vervolgens hun eigen telefoons vergelijkbaar goed te maken voor flink lagere kosten.

7. Er is geen democratie; de overheid heeft in alles een zeer sterke vinger in de pap. Maar dat heeft wel als voordeel dat ze met enorm veel focus het land ontwikkelen en doelen stellen. Zo zijn er voordelige "economic zones" gecreëerd en zijn er "first, second & third" tier cities. Ben je toevallig geboren in Shanghai wat nu een Economic zone is en een first tier city dan heb je geluk. Dat brengt veel voordelen met zich mee en in deze steden is de economische groei enorm. De huizenprijzen in bijvoorbeeld Shanghai zijn met 45% gestegen in de afgelopen 3 jaar. Maar ze houden mensen dan ook tegen die daar niet vandaan komen. Je bent als Chinees dus niet vrij om zomaar ergens anders te gaan wonen. De stad Shenzhen (11,4 miljoen inwoners) was 10 jaar geleden bijvoorbeeld nog een heel kleine plaats. Omdat het dichtbij HongKong ligt heeft de overheid bepaald er een gunstige "economic zone" van te maken en inmiddels is het het Sillicon Valley van China. En omdat de overheid alles bepaalt, lijkt de stadplanning redelijk goed te gaan. Ze stampen mega-flats uit de grond alsof het niets is en kunnen zo een groei van miljoenen inwoners over een paar jaar aan.
Als je dan bedenkt dat we in Groningen moeite hadden met een groei in het aantal studenten waardoor er honderden eerstejaars een paar weken in tentenkampen zaten aan het begin van het academisch jaar zet je dan wel aan het denken. De slagkracht van de Chinezen is ongelooflijk. Hier kunnen en moeten we in mijn ogen van leren willen we enigszins mee blijven doen.

8. Creatieve besturing van mega organisaties. Als interessant voorbeeld: bij de gigant Huawei maken ze gebruik van een wisselend CEO schap. Iemand met een tech achtergrond, iemand vanuit de Finance en iemand met een HR achtergrond zijn allemaal een half jaar CEO en volgen elkaar daarin op. In dat andere jaar focussen ze zich op hun eigen vakgebied. Met als resultaat: een gebalanceerd beleid en een soort van automatisch controle-mechanisme dat misstanden kan voorkomen.

9. Worden ze de nieuwe wereldmacht of zijn ze dat al lang? Iedereen die er geweest is zal waarschijnlijk zeggen dat ze het al zijn. Ze hebben mega investeringen in Afrika en nemen aan de lopende band grote internationale spelers over. Ze lijken hierin zeer pragmatisch te zijn. Het merk Geely wil nadat ze nummer 1 zijn in China de wereld gaan veroveren. Door wat gedoe met veiligheid een zeer slimme zet om Volvo over te nemen wat waarschijnlijk een dikke boost zal geven in het consumentenvertrouwen in in ieder geval Europa. Als je vraagt of ze de grootste zijn in wat dan ook krijg je zeer waarschijnlijk het antwoord "of course". En op elke random vraag die gaat over hun spierballen krijg je hetzelfde antwoord. Ik denk ook echt dat ze de westerse wereld ietwat achtergebleven/achterlijk vinden. Ze zijn zich zeer bewust van hun positie op de wereldmarkt en extreem gedreven om deze positie in een razend tempo verder te verstevigen.

10. Een belangrijk ding in het zakendoen is "guanxi". Waarbij dit een zeer ingewikkeld mechanisme is met vele regels en gewoonten waar je je in ieder geval bewust van moet zijn als je daar zaken wilt doen. Ik denk dat het voor een westerling zeer lastig is om met onze bril volledig te omvatten wat Guanxi precies inhoudt (en ik dus al helemaal niet na 1 week China) maar wat ik wel heb gehoord is dat het onder andere gaat over balans houden. Het cadeau dat je geeft moet bijvoorbeeld niet te duur zijn maar ook niet te goedkoop. Als het een zeer duur cadeau is en de Chinese tegenpartij wist dit niet van tevoren en hebben dus niks voor jou dan leiden ze eigenlijk gezichtsverlies en dat is mogelijk het ergste wat er kan gebeuren. Dit moet te allen tijde voorkomen worden. Een ander voorbeeld is dat als je met elkaar proost dat je niet je glas hoger moet houden dan de ander want hiermee plaats je jezelf letterlijk boven die ander wat weer niet in balans is. Alleen hier om lijkt het bijna onmogelijk om als westerling succesvol in China te starten zonder lokale partner. Go local or don't.

Voor 365Werk betekent dit voor mij dat onze focus op Gemak verder gaat toenemen. Mijn beeld dat dit het aller belangrijkste is, is verder aangescherpt door deze trip. Ook de focus op innovatie zit al in ons DNA maar in China is wat mij betreft bevestigd dat de winnaars van nu, in een zo snel veranderende wereld, alleen winnaar kunnen blijven door fors te investeren in innovatie. En welke emotie bedienen wij met onze software? In alles wat we ontwikkelen zal ik me bewuster deze vraag stellen.

Uiteraard generaliseer ik ongelooflijk in bovenstaande top 10. Er zullen in werkelijkheid vele nuances zijn. Ik maak me dan ook geen illusies dat ik dit ongelooflijke land in 8 dagen doorgrond. Het is enkel mijn eerste indruk. En die is wel zo dat ik er in geloof dat de Chinese consument in flinke mate de wereldeconomie bepaalt op dit moment. En ook dat het nogal lonend is om je kinderen Chinees te leren. Dan is het wel een voorwaarde voor mij in ieder geval dat ze de talenknobbel van hun vader hebben geërfd want met mijn gevoel voor taal kom je niet ver. Of dat zo is zal de tijd leren.

Wies van 't slot